Những buổi tối muộn hiếm khi đưa chúng tôi vào rừng. Nhưng có một lần, chúng tôi cố tình xuất phát muộn hơn để có thể quan sát các loài sinh vật hoạt động về đêm. Một trong những mục tiêu của chúng tôi là tìm lại những cây nấm phát sáng trong bóng tối, nên chúng tôi chỉ bật đèn pin khi thực sự cần thiết. Tuy nhiên, lần này chỉ có một lớp nấm nhỏ phủ trên thân tre đổ gãy phát ra ánh sáng yếu ớt. May mắn lại mỉm cười với chúng tôi trên đường trở về. Trong ánh đèn pin, một con thằn lằn xuất hiện — một sinh vật sở hữu đôi mắt đặc biệt biểu cảm, như được viền bởi hàng mi mềm mại. Lớp vảy trên da nó lấp lánh sắc vàng khi phản chiếu ánh sáng, nổi bật trên bề mặt bức tường tự nhiên phủ một lớp rêu xanh-vàng mỏng manh. Tôi chợt nhớ rằng mình đã từng thấy hình ảnh loài thằn lằn này trong một atlas về động vật tại Vườn Quốc gia Bidoup Núi Bà — và đây chắc chắn là một cá thể độc đáo! Chú thằn lằn nhỏ dường như chẳng chút sợ hãi, đứng yên tạo dáng suốt một khoảng thời gian dài mà không hề bỏ chạy. Sau đó, tôi xác nhận được suy đoán của mình: đây chính là Cyrtodactylus bidoupimontis, một loài thằn lằn được mô tả lần đầu tiên vào năm 2012 như một loài đặc hữu của Vườn Quốc gia. Gặp được nó trong tự nhiên thực sự là một điều may mắn hiếm có!

Nhờ có mạng xã hội — và một thuật toán dường như đã “nghe lén” cuộc trò chuyện của chúng tôi về con thằn lằn — một gợi ý kết bạn xuất hiện, dẫn tôi đến một nhà khoa học người Nga, thành viên trong nhóm đã phát hiện và đặt tên cho loài này. Qua cuộc trò chuyện với ông, chúng tôi biết thêm rằng cá thể chúng tôi bắt gặp chỉ là một cá thể non, chưa phát triển đầy đủ những đặc điểm của một con trưởng thành.